OUDE STELPLAATSEN IN WALLONIË
Anciens dépôts vicinaux en Région Wallonne
|
|
BRABANT WALLON & NAMUR |
|
BRABANT WALLON Archennes Op een ijskoude morgen (19 januari 2017) baadt de voormalige stelplaats ARCHENNES in de vroege ochtendzon. Deze stelplaats op de gewezen buurtlijn Jodoigne-Wavre is nog vrijwel intact, zij het verdeeld over verschillende eigenaars die daar elk hun eigen stempel op drukken. Par une froide matinée en plein hiver l'ancien dépôt d'Archennes (ligne Jodoigne-Wavre) se réveille sous les rayons du soleil naissant. |
|
|
|
|
Sart-Risbart
Landelijker kan bijna niet: een oude stelplaats ergens plompverloren op het Waals-Brabantse platteland. Zo kreeg Sart-Risbart, een gehucht van Opprebais (thans Incourt), enige naam met een NMVB-stelplaats juist buiten de woonkern, zowat halfweg op de buurtlijn van Jodoigne naar Gembloux. Al gauw kwam daar ook de aftakking van de zijlijn naar Chaumont-Gistoux en Chastre, dat zelf een stelplaats had, en nog heeft, maar dan voor bussen. Deze ‘eer’ was echter niet besteed aan Sart-Risbart, die na de sluiting in 1958 verkocht werd, en waarvan de gebouwen thans verschillende eigenaars hebben, zoals op zoveel andere plaatsen. Maar voor de rest is deze oude stelplaats zo goed als intact en nog steeds in goede staat.
SART-RISBART - Ook het waterreservoir werd omgebouwd tot woonhuis
|
SART-RISBART - het station is nu woonhuis (7 maart 2011)
De twee 'remises', ergens op den buiten...
|
|
Le dépôt de Sart-Risbart, à mi-chemin sur l’ancienne ligne vicinale de Jodoigne à Gembloux et à l’intersection d’une antenne vers Chaumont-Gistoux et Chastre, se trouve en pleine campagne, à un jet de pierre du village - en fait un hameau d’Opprebais (aujourd’hui Incourt). Après l’abandon du service en 1958, les bâtiments ont étés vendus à deux propriétaires différents et sont aujourd’hui quasiment intacts et en fort bon état.
|
Lasne
|
Lange tijd bewaard als busdepot worden de oude NMVB-stelplaatsen wegens verouderd of vervallen een voor een prijsgegeven – als ze al niet voordien gedeeltelijk of geheel gesloopt waren om de meest uiteenlopende redenen. Eenzelfde lot is nu ook de stelplaats van LASNE beschoren, op de voormalige buurtlijn van Braine-l'Alleud naar Wavre. Na een tweede leven als busdepot kreeg ze er zelfs een derde bij als bewaarplaats voor… historische buurtspoorwegrijtuigen! Maar het kon verkeren. Blijkbaar had deze chique gemeente daar andere plannen mee. En dus moeten de oude trams weg en de gebouwen tegen de vlakte voor alweer een nieuw stedenbouwkundig (woon)project in deze landelijk-residentiële omgeving. In 2015 had de ondernemer zich al op het voormalige NMVB-terrein genesteld, en zag het op 4 oktober 2015 ernaar uit dat de werkzaamheden al gestart waren. Of het leegstaande stationsgebouw in dit project nog een plaatsje krijgt is hoogst twijfelachtig, maar in september 2017 stond het alvast nog recht, evenals beide loodsen. Maar hoelang nog?
L'ancien dépôt de Lasne, sur la ligne vicinale de Braine-l'Alleud à Wavre, est appelé à disparaître pour faire place à un projet immobilier en plein centre de cette commune résidentielle. Alors qu'en octobre 2015 (photos) les travaux étaient déjà entamés, l'été suivant les bâtimets étaient toujours debout. Mais pour combien de temps encore?
|
Mont-St-Jean
|
|
|
|
Voormalige stelplaats op de elektrische buurtlijn Brussel-Waterloo-Braine-l'Alleud, vlakbij de afslag naar Lasne en Wavre (Monument Gordon). Het merkwaardige stationsgebouw staat er leeg en verkommerd bij. De tramloods is nog redelijk herkenbaar en huisvest nu een bedrijf (2015 & 2017).
|
|
Namur
|
Alle-s/Semois
|
|
Deze tot op heden goed bewaarde stelplaats ligt vlak buiten het dorp, aan het einde van de buurtlijn uit Gedinne en Bohan. Na de spooruitbating bleef ze in gebruik als busdepot, tot in 2009. Beide loodsen huisvesten thans de lokale brandweer (12 juli 2013).
Les remises du dépôt vicinal de Alle, fort bien conservé, abritent aujourd'hui le service incendie de la commune de Vresse-sur-Semois.
Cul-des-Sarts
|
|
Op 12 april 1968 staan in CUL-DES-SARTS het goederenmagazijn en de WC (rechts) er nog, maar de sporen zijn al enkele jaren uitgebroken, en vage plannen voor een buurtspoorwegmuseum zijn alweer opgeborgen. Een halve eeuw later (19 november 2016) hebben ze plaats geruimd voor een caravanpark, maar beide loodsen staan er nog, als feestzaal. De watertoren en het kolenmagazijn dienen nu als toeristisch infokantoor.
Alors que depuis 1968 la halle aux marchandises et les toilettes ont cédé la place à un terrain de caravaning, les remises du dépôt de Cul-des-Sarts sont toujours là, tout comme le château d'eau avec son dépôt à charbon (19 novembre 2016).
Morville
Tal van voormalige stelplaatsen kregen een nieuwe bestemming in de KMO-wereld, vooral dan de oude loodsen, ideaal als bedrijfs- en opslagruimte, maar vaak ook het stationsgebouw, doorgaans als bureel of handelsruimte. Als gevolg van verschillende verbouwingen en uitbreidingen zijn heel wat onder hen vandaag nog amper herkenbaar, o.a. hier in Morville, zowat halfweg op de voormalige buurtlijn Dinant-Florennes. In het huidige houtverwerkingsbedrijf werden twee van de drie loodsen enkele jaren geleden afgebroken en vervangen door een paar zielloze bunkers (helemaal links). Op 2 januari 2017 staat de derde loods nog overeind, zij het aan beide zijden haast volledig ingesloten, terwijl de typische NMVB-gevel schuilgaat achter een weinig esthetische afvalinstallatie.
Helemaal achteraan, volledig afgezonderd van dit bedrijf, vind je het vrijwel intacte stationsgebouw (foto hiernaast), geflankeerd door een grote garage die tot einde vorige eeuw twee à drie autobussen huisvestte van de betrokken vervangingsdienst. Vandaag heeft een schrijnwerker daar dan toch zijn stek gevonden. Scindé en deux parties distinctes, le dépôt de Morville héberge aujourd'hui deux entreprises du bois. Alors que l'une, plus modeste, s'est installée dans l'ancienne gare, toujours intacte, l'autre s'est développée autour des trois remises, dont une seule subsiste à ce jour, à peine visible derrière les diverses installations (2 janvier 2017).
|
MORVILLE - een van de afgebroken loodsen (25 september 2011)
|
|
Forville
De stelplaats Forville was het centrale knooppunt van het buurtnet in de Naamse leemstreek, op de kruising van de lijnen Andenne-Eghezée en Namur-Meeffe/Hannut. Meteen het laatste bastion van het goederenvervoer per buurtspoor in deze regio, naar het einde toe quasi uitsluitend gericht op het vervoer van suikerbieten, tot ca.1960. Zoals op tal van andere locaties is de stelplaats vandaag opgedeeld in twee aparte eenheden: het stationsgebouw is een particuliere woning geworden, gelijk met de vroegere werkplaats daar vlak naast, terwijl de twee loodsen hun stelplaatsfunctie behouden als busgarage voor de TEC.
|
Stelplaats FORVILLE - de loodsen (12 april 2017)
|
Een volgeladen bietenkonvooi als laatste buurtspoorwegactiviteit in en rond de stelplaats Forville, hier tussen de werkplaats en het station - de reizigersdiensten zijn al enkele jaren verbust (22 november 1958)
- foto Frits Van Dam (fotoarchief Railations) -. |
Forville, op dezelfde plek, de werkplaats en het stationsgebouw (12 april 2017)
|
het stationsgebouw vandaag (11 oktober 2012)
|
FORVILLE - meer dan 50 jaar na de opbraak van het spoor naar Eghezée is de voormalige overweg nog steeds goed zichtbaar in het beton van de Avenue de la Libération - rechts de voormalige werkplaats, rechtover het station (achter de bomenhaag) (11 oktober 2012)
Ancien passage à niveau vers Eghezée dans le béton de l'Avenue de la Libération - à droite l'ancien atelier, en face de la gare (derrière la haie d'arbres). |
Mehaigne
|
|
Deze stelplaats lag op de buurtlijn Eghezée - St-Denis-Bovesse. Alleen de loodsen staan er nog, als standplaats voor bussen van de TEC (14 februari 2017). Een deel van het terrein werd ingenomen om de N542 recht te trekken.
Les remises du dépôt de Mehaigne abritent aujourd'hui des bus du TEC. Les autres bâtiments ont disparu.
|
Onoz
De stelplaats Onoz (prov.Namur), vlak naast het voormalige spoorwegstation Onoz-Spy, lag aan het uiteinde van de lange stadslijn 9 uit Namur, en van een niet-elektrische lijn uit Fleurus, waar eveneens een stelplaats lag, vandaag echter verdwenen. Na de jongste oorlog werden beide lijnen onderling verbonden, doorgetrokken naar Ransart/Charleroi en volledig geëlektrificeerd, om vanaf 1953 één lange buurtlijn te vormen tussen Charleroi en Namur. Amper 5 jaar later werd de dienst echter al ingekort, tot Velaine-sur-Sambre, al bleef de stelplaats (gelijk met het baanvak Velaine-Onoz) nog tot 1963 dienen als tramdepot. Vandaag staan alle gebouwen uit het elektrische tijdperk nog overeind, en blijft het emplacement actief als busdepot.
STELPLAATS ONOZ (23 maart 2018)
|
Tussen beide foto's hierboven is 30 jaar verlopen (1988-2018). De stelplaats is amper veranderd. Wel kwam er een wasinstallatie voor de bussen, en werd het hele emplacement omheind. De mast van de vroegere bovenleiding naast het stationsgebouw staat er vandaag nog steeds. Wel werd het NMBS-station inmiddels opgedoekt, en het tweede spoor van lijn 144 heel onlangs uitgebroken (2018).
Le dépôt d'Onoz, jadis situé sur la longue mais éphémère ligne électrique Charleroi-Namur, est toujours actif, quoique comme dépôt d'autobus. Apparemment, tous les bâtiments de la période électrique sont toujours en place comme bureau, garage et atelier d'entretien pour les autobus du TEC.
|
|
Warnant
Het typische silhouet van een waterreservoir van de NMVB, hier naast het station WARNANT op wijlen NMBS-lijn 150 door de vallei van de Molignée. De buurtlijn uit Lesve had hier geen stelplaats, hooguit een waterpomp waaraan de stoomloks zich konden laven vooraleer de steile terugrit aan te vatten. In 1953 werd deze schilderachtige buurtlijn echter opgebroken, behalve het eindstuk naar Warnant dat in dienst bleef voor de bediening van een paar plaatselijke zandgroeven bij het gehucht Rouchat (Bioul). Omdat de stelplaats Lesve niet langer bereikbaar was werd het nutteloos geworden waterreservoir omgebouwd tot ‘garage’ voor de achtergebleven dieseltraktor. Deze mini-stelplaats overleefde de sluiting van het lijntje in 1961 maar bleef jarenlang onbeheerd achter (foto 14 april 1984). Vandaag is het gebouwtje echter volledig opgeknapt en dient nu als woonhuis.
|
|
ANDENNE-VILLE (2 maart 2017) - lijn Namur-Huy
|
OIGNIES (9 juli 2008) - buurtlijn Olloy-Oignies
|
WEPION (25 april 2013) - lijn Namur-Profondeville
|
Naar de overige pagina's van de Oude stelplaatsen / vers les autres pages des Anciens dépôts:
HAINAUT (Henegouwen) - LIÈGE & LUXEMBOURG - VLAANDEREN (Flandre)
HAINAUT (Henegouwen) - LIÈGE & LUXEMBOURG - VLAANDEREN (Flandre)