duik mee in heden en verleden
nieuw dossier - suikerbieten op het spoor
de suikerfabriek van Wavre statige bogen
de twee viaducten van Rognon |
de buurtspoorwegstelplaats
Ezemaal Haie de Bellain
de spoorlijn naar nergens lijn 138 Châtelineau-Givet
de stations van Acoz |
een eerste selectie...
enkele recente thema's...
vergeten sporen
onvoltooide lijntracés
oude oorlogslijnen
buurtspoor
buiten onze grenzen
en verder ook nog...
|
Een meer gedetailleerd overzicht van de verschillende dossiers op onze website
vind je in de rubriek 'Welkom'
Tussenstand |
Af en toe, doorgaans om de maand, soms langer, maken we een balans op van de voorbije weken,
en krijg je weleens een glimp van wat je binnenkort mag verwachten. Wil je daar meer over weten? Ook over het wel en wee van Railations? Lees dan onze 'tussenstand' van 12 oktober 2024 |
Logboek |
1-12-2024 30-11-2024 23-11-2024 19-11-2024 11-11-2024 6-11-2024 27-10-2024 18-10-2024 14-10-2024 11-10-2024 8-10-2024 28-9-2024 16-9-2024 14-9-2024 10-9-2024 1-9-2024 29-8-2024 24-8-2024 20-8-2024 19-8-2024 15-8-2024 12-8-2024 8-8-2024 2-8-2024 27-7-2024 22-7-2024 12-7-2024 5-7-2024 2-7-2024 1-7-2024 22-6-2024 21-6-2024 5-6-2024 2-6 & 29-5-2024 27-5-2024 21-5-2024 19-5-2024 17-5-2024 10-5-2024 5-5-2024 1-5-2024 26-4-2024 19-4-2024 12-4-2024 9-4-2024 4-4-2024 30-3-2024 27-3-2024 22-3 & 20-3-2024 5-3-2024 2-3-2024 27-2-2024 24-2-2024 15-2-2024 10-2-2024 29-1-2024 22-1-2024 17-1-2024 17-1-2024 10-1-2024 8-1-2024 3-1-2024 31-12-2023 28-12-2023 20-12-2023 18-12-2023 11-12-2023 7-12-2023 28-11-2023 24-11-2023 21-11-2023 19-11-2023 13-11-2023 9-11-2023 8-11-2023 22-10-2023 18-10-2023 16-10-2023 13-10-2023 10-10-2023 9-10-2023 1-10-2023 26-9-2023 16-9-2023 11-9-2023 10-9-2023 2-9-2023 20-8-2023 17-8-2023 4-8-2023 1-8-2023 26-7-2023 22-7-2023 19-7-2023 17-7-2023 12-7-2023 5-7-2023 25-6-2023 18-6-2023 12-6-2023 10-6-2023 5-6-2023 20-5-2023 14-5-2023 2-5-2023 22-4-2023 16-4-2023 12-4-2023 6-4-2023 2-4-2023 31-3-2023 19-3-2023 8-3-2023 4-3-2023 1-3-2023 25-2-2023 15-2-2023 6-2-2023 27-1-2023 22-1-2023 15-1-2023 13-1-2023 |
Railations is 12 jaar online! Bij die gelegenheid wordt onze archiefpagina een volwaardige rubriek, en openen we op het einde van dit bietenseizoen een nieuw dossier over het in België verdwenen spoorvervoer van suikerbieten. Terwijl wij gestaag vorderen met de opmaak van het MC-dossier komen hier en daar bijkomende gegevens bovendrijven uit de EB-, GCB- en latere periodes, al blijven heel wat zaken onderbelicht, in het bijzonder met betrekking tot de 5 stations van Acoz. In de marge van ons komende dossier over de MC (Morialmé-Châtelineau), nu in voorbereiding, brengen we hier en daar wat tekstaanpassingen aan in ons dossier over lijn 138 Châtelineau-Givet - vandaag zijn Moncheret en Acoz aan de beurt. Het bietenseizoen draait nog volop, maar niet meer per spoor, zoals ruim 25 jaar geleden nog het geval was, hier bij Zillebeke. Op pad in het dichte struikgewas langsheen een verlaten spoorlijn vlakbij de Luxemburgse grens. Het bietenseizoen loopt volop, en dus richten we onze kijker op de verdwenen stelplaats Ezemaal waarvan enkel nog het mooie buurtstation overblijft, in het hart van de Brabantse suikerstreek. Oktober en november zijn de suikerbietmaanden bij uitstek, met bijzondere aandacht voor het in België al jaren verdwenen transport ervan per spoor. Vandaag een eerste item uit ons archief: de suikerfabriek van Wavre in 1966 - wordt vervolgd. . Er zijn in Rognon wel degelijk TWEE vijfbogige viaducten, vandaag onderling verbonden door een toeristisch smalspoor. Onherkenbaar en toch ontegensprekelijk 'vicinal' - de buurtspoorwegbrug van Salmchâteau over de Salm (Glain). Acht jaar na ons bezoek aan de site van de stelplaats Bassevelde brengen we er een virtueel bezoek en maken de balans op. La Croyère in 1972: twee bruggen op de kruising tussen een industrielijn, een buurtlijn en een NMBS-lijn (uit ons archief). Het viaduct met 5 bogen van Rognon, op de voormalige lijn 115, ziet vandaag nog steeds (kleine) stoomtreinen passeren... Ruim een halve eeuw geleden viel de beslissing om het laatste stuk van de buurtlijn naar Overijse op te breken (Uit ons archief) Meer dan zomaar een viaduct met 5 bogen: ontdek het ongewone verhaal van het wat verdoken viaduct van Spa-Sauvenière. Een van de jongste spoorlijnen van het land - naar de industriezone Gantaufet bij Etalle - en nu al niet meer in gebruik! Jaren geleden kon je in de loop van september een bezoek brengen aan de SPTM in Leuven, destijds gedoodverfd als een spoorwegmuseum in wording. Helaas, bepaalde krachten beslisten daar anders over. Wat blijft daar vandaag nog van over? Nog maar pas reed de laatste toeristische trein van dit seizoen op de Inlandsbanan. Ook wij zetten er nu een punt achter. Uit ons archief: het station Mignault, op een spoorlijn die moest verdwijnen voor de bouw van een verkeerswisselaar Hoe noordelijker hoe koeler? Niet meteen, ook al rijden we nu met de Inlandsbanan van Arvidsjaur tot aan de Noordpoolcirkel. Ondanks de enorme ravage tijdens het Ardenneroffensief staat in de stelplaats Houffalize de thans verlaten voororlogse lokomotievenloods nog steeds recht. Maar hoelang nog? Bij aankomst in Arvidsjaur hebben we bijna 2/3 van onze reis afgelegd. Even pauzeren of meteen verder reizen? Aan u de keuze. Een korte pauze tijdens onze reis door Lapland laat ons toe hier het verdwenen viaduct van Hodimont tussen te schuiven We zijn nu halfweg op onze 746 km lange trip over de Inlandsbanan, in Sorsele, waar beide dagelijkse treinen elkaar kruisen. Klaar voor onze zomertrip? Dit jaar gaan we naar Zweden, met de Inlandsbanan tot over de Noordpoolcirkel We zijn er dan toch geraakt - in Florennes-Est, Florennes-Central of allebei? Afspraak aan de driehoek van Florennes op lijn 138 De voormalige buurtspoorwegstelplats Dilbeek, een van de belangrijkste in de Vlaamse rand rond Brussel. Gered uit het wassende water? De buurtspoorwegbrug van Dochamps, nog steeds bereden in het zomerseizoen! We komen nu in het hart van het voormalige mijngebied van de Minières bij Morialmé, gelijk een van de minst doorzichtige spoorwegkluwens van het Belgische net en een waardige tegenhanger van het kluwen van Zelzate In Dongelberg (Waals-Brabant) ligt nog steeds een van de zes voormalige buurtspoorwegstations van de lijn Jodoigne-Wavre Statige bogen - twee spoorlijnen over elkaar, boven en onder het viaduct van Yvoir (Carrières) Het station Oret op lijn 138 Châtelineau-Givet - een site met tal van verrassingen en een merkwaardig verleden Een waarachtig spookstation aan de rand van de stedelijke agglomeratie: Brugge-Sint-Pieters Na een rustige wandeling op ex-lijn 138 doorheen bosrijk gebied bereiken we de Pont des 7 Voyes, even voor het station Oret. Ook al rijdt er al lang geen tram meer naar Lochristi, dit weekend (1 en 2 juni) komt hij toch nog eens op bezoek in de oude stelplaats. Intussen werken wij verder aan dit volgende item in onze reeks over de voormalige buurtspoorwegstelplaatsen. Op een steenworp van dat van Horrues, eveneens met 6 bogen: het statige viaduct van de Obrecheuil We waren hem bijna vergeten, de tunnel van Vogenée op de huidige lijn 132 - de tweede van het Belgische net om te verdwijnen. Je had het allicht nog niet gemerkt, maar ons dossier Gouvy-Sankt Vith uit 2019 werd nog maar pas bijgewerkt. Gelijk vind je het zoveelste vervolg in ons dossier Châtelineau-Givet (lijn 138), met de kortstondige halte Bivernelle. De tabula rasa gaat onverminderd voort, ook bij onze zuiderburen: exit de merkwaardige goederenloods van grensstation Halluin De voorloper van lijn 138, de kortstondige MC, levert ons een van zijn best bewaarde geheimen, ergens tussen Hanzinne en Oret Is het een duiker, een brug, of gewoon een doorgang onder de spoorberm door? Hier bij Smuid, vlakbij Poix-St.Hubert Na Gerpinnes wordt het knap lastig om het oude tracé van lijn 138 terug te vinden, tot een heel eind voorbij Hanzinne. Ook bij de buurtspoorwegen werden heel wat bruggen en zelfs enkele viaducten gebouwd, zowel over 'grote' spoorwegen als over grotere en kleinere waterlopen, zoals het kleine viaduct van Horrues (Soignies) waarvan thans nog 4 bogen overblijven. Volgens een oude kaart uit 1855 liep het MC-tracé dwars door Gerpinnes. Is dit een van die vele bochten van het oorspronkelijke MC-tracé die 7 of 8 jaar later door de Est-Belge werden rechtgetrokken? Door een gelukkige samenloop van omstandigheden hebben we heel onlangs dan toch twee verschillende beelden kunnen maken van het volledige viaduct van Villers-la-Ville. Nog een item dat er al zo lang zat op te wachten: de voormalige buurtspoorwegstelplaats Enghien/Edingen Voorbij Acoz komen we langs de massieve pijlers van de brug van lijn 137 waarover heel onlangs een loopbrug geplaatst werd. Verderop trekt het landschap geleidelijk open en komen we daarna terecht vlakbij het voormalige station van Gerpinnes. We hebben nu (eindelijk) betere foto's van het viaduct van Cheneux met zijn 9 bogen, vlakbij Stoumont op spoorlijn 42. Dit bizarre beeld uit ons archief, van de voormalige vertakking Schoonselhof, werd in 1979 gemaakt op wat overbleef van de Fortenlijn ten zuiden van Antwerpen, op de grens tussen Hoboken en Wilrijk. We vorderen traag, maar daar is reden voor (zie 'Tussenstand'). Inmiddels hebben we toch al Acoz bereikt, geen onbelangrijk tussenstation op de voormalige spoorlijn van Châtelineau naar Givet. Het langverwachte vervolg van ons dossier over lijn 138 Châtelineau-Givet - van Bouffioulx naar Moncheret (Disteel), bijna 30 jaar lang het eindpunt van wat overbleef van deze spoorlijn. Tien jaar na ons dossier over de verdwenen tunnel van Huy(-Ville) komt deze weer te voorschijn, ditmaal enkel virtueel: als verdwenen tunnel, maar vooral als ongewone tunnel - maak (opnieuw) kennis met de in drie stukken geknipte tunnel Huy1. Terug naar Alle-sur-Semois (ook al is het nu al 3 jaar geleden) waar de brandweer de oude stelplaats voor bekeken liet... Verrassingen liggen soms in een klein hoekje. Zo ontdekten we, jaren geleden, een 500 m lang en vrijwel intact overblijfsel van de rond 1970 omgelegde spoorlijn 125, met overweghuisjes uit het Nord-Belgetijdperk en nog steeds in gebruik als industriespoor. Onze verkenning van de gewezen lijn 138 begint met het neusje van de zalm, het baanvak Châtelineau/Châtelet-Bouffioulx. Het is dan toch zover. Vandaag starten we ons lijvig dossier over lijn 138 met haar kopstation Châtelineau/Châtelet en haar voorloper, de zo goed als onbekende "Chemin de fer de Morialmé à Châtelineau par la vallée d'Acoz". Is de grote tabula rasa wel voorbij? Alvast in de tweede helft van de vorige eeuw sneuvelde de ene spoorlijn na de andere, eerst voor reizigers, dan voor goederen, en tenslotte helemaal, zoals in 1975 in Bienne-lez-Happart, op de gewezen lijn 109. We blijven nog even op de verdwenen buurtlijn Hamme-Antwerpen met de oude stelplaats Rupelmonde. Was Heks-Vechmaal, op de al lang verdwenen buurtlijn Hasselt-Borgloon-Oreye, dan wel een buurtspoorwegstation? In afwachting van een omstandig dossier over de verdwenen spoorlijn 138 (Châtelet-Florennes-Givet) vind je de beknopte historiek ervan op de pagina van het knooppunt Florennes. Ellezelles, Gistel, Limerlé, Moha, Noorderwijk-Morkhoven, Seneffe, Warquignies, Weelde en Weywertz: met deze 9 stations starten we onze nieuwe pagina 'Verdwenen stations'. Zo nu en dan zal dit bestand verder worden aangevuld. De korte tunnel van Merkhof bij Aubel, ons al langer bekend, heeft nu zijn plaats gekregen in onze rubriek 'ongewone tunnels'. We luiden het nieuwe jaar in met heel wat meer dan zomaar een oude tramloods: de buurtspoorwegstelplaats Hamme - ook al staat de hele buurt aan de vooravond van een grote stedenbouwkundige ingreep... Waren Nethen en Tielrode wel buurtspoorwegstations, zoals de benaming op hun gevel laat uitschijnen? Precies 50 jaar geleden werd de spoorwegtunnel van Godarville, een van de oudste van het net, volledig afgebroken. Toevallig kwamen we onlangs terecht in Beervelde, waar het verlaten stationsgebouw vergeefs op betere tijden wacht... De eerste spoorwegtunnel op het Belgische net vind je voortaan terug op de nieuwe pagina 'Ongewone tunnels', samen met enkele andere voordien reeds gepubliceerde items. Het zijn er al niet zoveel, en bovendien waren we hen bijna vergeten - vandaag het buurtstation Wolvertem Verderop, op het plateau van Herve, op het uiteinde van lijn 38, lag de kleine tunnel van Plombières, thans dichtgegooid. Van de Vesdre naar het plateau van Herve ging spoorlijn 39A destijds door vier tunnels, alle vier helaas verdwenen. . 'Oude spoorwegtunnels in het Groothertogdom Luxembourg' - in dit dossier hebben we alle voordien reeds beschreven tunnels aldaar onder een en dezelfde noemer bijeengebracht. Meer hierover in onze rubriek 'Nieuws & Update', Aan het uiteinde van het buurtnet rond Charleroi, maar wel in de provincie Namur: de oude buurtspoorwegstelplaats Fosses, Prayon en la Basse-Crotte: twee verdwenen tunnels op lijn 37, in de vallei van de Vesdre. Beweegt er wat in Raeren? In de loop van 2022 werd het perronspoor compleet vernieuwd en enkele dubbele kruiswissels vervangen. Over de ware toedracht hiervan blijven we echter in het ongewisse... Een archiefbeeld om van te snoepen, denk je niet? Voor de verandering laten we de juiste locatie nog even in het midden. Het antwoord volgt binnenkort (13 november). In afwachting krijg je al wat toelichting op onze archiefpagina. Ons aller-allereerste item, op een paar weken na 11 jaar geleden - weet je nog? - de verdwenen tunnel van Huccorgne. Amper bekend, de uiterst discrete tunnel van Monceau-Usines in de Pays Noir, vandaag compleet verdwenen. Terug naar West-Vlaanderen, met het mooie geklasseerde buurtstation en de stelplaats te Diksmuide. Senzeille, een van onze allereerste items, nu bijna 11 jaar geleden. Hoog tijd om ons dossier over de oude spoorwegtunnels wat op te frissen, alvast met een overzicht van de verdwenen spoorwegtunnels in België. Wordt binnenkort vervolgd. Nee, de tunnel van Vogenée hebben we niet gevonden, toch niet na 150 jaar. Maar de site is er nog, heel indrukwekkend! Zeg nooit 'nooit'. Op de valreep vonden we - in ons eigen archief nog wel - een foto van het viaduct van Villers-la-Ville. Ook al is het niet te zien op deze foto uit 1966, het telt wel degelijk 7 bogen. Maar of deze reeks hiermee nu écht afgesloten is? Na het viaduct en nog een stukje Parenzana keren we terug naar Završje, waar we een punt zetten achter dit reisverslag. We maken een kleine sprong van Grožnjan naar Završje, 4,5 km verder in vogelvlucht maar ruim 7,5 km langs de scherpe kronkels van de Parenzana, op zoek naar een paar tunnels en een nabijgelegen viaduct. Een Open Monumentendag kan de geschikte gelegenheid zijn om zo'n oude stelplaats eens van binnenuit te gaan bekijken. En dus trokken we begin september naar de stelplaats van St-Joris-Weert voor een herontdekking. Het viaduct van Spa is op een aantal vlakken een buitenbeentje, en meteen het laatste in deze reeks. Toch broeden wij op een vervolg, maar dan met minder dan 7 bogen, wellicht al voor dit najaar.. Op het hoogste punt van de Parenzana, het oude spoorwegtracé doorheen Istrië, vinden we de mooie tunnel van Grožnjan. Is dit het laatste spoorvoertuig van de NMVB dat in 1967 Halle verliet? Meer hierover in ons archief. Maak kennis met een 123 km lange spoorwegtracé in het achterland van Istrië, waarvan we uiteindelijk slechts een heel klein deel konden verkennen, maar wel een die met zijn verschillende kunstwerken (tunnels en viaducten) beslist de moeite is. En ja, het viaduct van Rossignol ("les 7 Ponts") is al het 25e kunstwerk in onze reeks over statige viaducten. Nog één te gaan en het overzicht is compleet - tenzij we er op de valreep nog een vinden. En daarna? Dat zie je later wel. We vergeten ze niet, onze oude stelplaatsen, ook al halen we er soms een tevoorschijn die we vroeger al eens bezocht hebben. Vandaag is het de beurt aan Casteau, ooit de thuishaven van de buurtlijn naar Neufvilles, ons welbekend. De zo goed als legendarische Montzenlijn (lijn 24) telt heel wat lange tunnels en viaducten, waaronder drie grote boogviaducten uit gestampt beton, de technologie van toen (1917): Berneau, St-Martens-Voeren en Remersdaal. Betere foto's zijn voor later,,, Tien jaar na datum starten we opnieuw een rubriek 'Spooktracés', ditmaal uitsluitend gewijd aan nooit voltooide projecten voor nieuwe spoorlijnen waarvan de restanten nog enigszins terug te vinden zijn, meer dan eens mits heel wat zoekwerk. Deze rubriek zal nu en dan worden bijgewerkt naargelang de informatie die we kunnen vinden (of intussen al gevonden hebben). In ons archief het thans nog steeds bedrijvige uiteinde van lijn 115 in Quenast, maar wel veertig jaar geleden. Piéton-Leval: vandaag sluiten we dit dossier af met het laatste stuk, van St-Eloi naar Cronfestu en Leval Hebben we het 'raadsel' van het verdwenen viaduct van Plombières eindelijk kunnen oplossen? We blijven nog even in Carnières met het korte vervolgstuk naar St-Eloi. Het verdere tracé is voor heel binnenkort. Had het viaduct van Dison nu 6 of 7 bogen? We zullen het wellicht nooit te weten komen daar dit kunstwerk al in 1963 volledig werd afgebroken. Eindelijk zomervakantie! En dus trekken we naar Lierneux en zijn oude stelplaats, vlakbij de Baraque de Fraiture. Zin in een avontuurlijke zoektocht naar een vergeten spoorwegviaduct? Dan moet je naar Solre-St-Géry, best in het voorjaar, waar de 7 bogen van het oude viaduct al dat ploeteren wel waard zijn. Jammer genoeg is dit niet meer mogelijk voor het statige viaduct van La Pisseroule dat in 1968 vernield werd. Zomaar. We blijven in Le Centre met een stemmig archiefbeeld vlakbij Bascoup, op de oude industrielijn richting Trazegnies. Nog maar pas 'gevonden', het viaduct van Ecaussinnes-d'Enghien op lijn 117, wellicht de eerste van dit type op het Belgische net. We werken verder aan de inventaris van de grootste klassieke stenen viaducten in België, met het Von Korffviaduct in Born, dat hier vroeger al beschreven werd. Een dezer dagen volgen nog enkele gelijkaardige kunstwerken. Het tweede deel van de vergeten spoorlijn Piéton-Leval, van Viernoy naar Carnières (Sud), is nog geen 1,5 km lang, maar biedt ons toch enkele verrassingen. Vier grote viaducten over de Amblève, op de thans geëlektrificeerde lijn 42 tussen Aywaille en Trois-Ponts. Helaas zonder eigen foto's, die komen pas later, wanneer we nog eens tot ginder geraken. Het heeft lang geduurd, maar eindelijk is het zover: we zijn gelukkig u het eerste deel van ons dossier over de kortstondige spoorlijn van Piéton naar Leval aan te bieden - het tweede deel is nog in voorbereiding en volgt wat later. Na dat van Herbeumont volgen de viaducten van Blaimont, thans spoor-loos, en van Hermanmont, zo goed als verdwenen. Onze zwerftocht langs statige viaducten is nu in Herbeumont terecht gekomen. Geen onbekende, zo te zien... In ons fotoarchief een amper bekend industriespoor, zoals er einde de jaren 60 nog wel een handvol actief was: Thiarmont. Vergeten sporen - geen viersporig tracé zoals destijds in Neufvilles, maar wat als industrielijn 287 overbleef van het oude tracé van lijn 94 tussen Ghislenghien en Ath dat er nu verlaten bijligt Nu het nog kan zijn we in allerijl naar L'Estrée getrokken, voor het indrukwekkende viaduct aldaar. Maar gemakkelijk was het niet. Vandaag is de stelplaats Zottegem bijna volledig van de kaart geveegd, op het inmiddels gerestaureerde buurtstation na. We maken er ineens komaf mee, want veel valt er niet meer over te vertellen: al die grensstations naar Nederland zijn verdwenen, de meeste emplacementen sindsdien ingenomen of amper nog herkenbaar. Hiermee sluiten we het eerste deel af van dit dossier. Twee verschillende viaducten op precies dezelfde plek? Toch is dit geen zinsbegoocheling, toch niet op de voormalige lijn 163A. Nog enkele 'statige bogen': nu enkel nog in goederendienst (Chinet) of zelfs officieel nooit in dienst genomen (Ecaussines) Opgelet, de voormalige stelplaats Wasmes ligt niet in de Borinage, maar in de Tournaisis, niet ver van Péruwelz. Het emplacement is er nog, maar alles wat herinnerde aan het grensstation Zandvliet werd zorgvuldig verwijderd... Zijn er dan geen grote spoorwegviaducten in België dat wij ze in Frankrijk moesten gaan halen? Toch wel, en dus zijn we ernaar op zoek gegaan. Meteen de start van de rubriek 'Statige bogen' die zich evenwel beperkt tot de grote boogviaducten en verder zal worden aangevuld. Gelijk krijgen de 'merkwaardige' viaducten, w.o. de Zuid-Franse, een eigen pagina op deze website. Waar vandaag de bussenstelplaats Oude Tol staat, lag ooit het tolkantoor van Wuustwezel., op de buurtlijn uit Antwerpen. De stelplaats Hannut kenden we al, maar nu met wat meer historische duiding en enkele bijkomende foto's Uit ons archief - een flinke brok nostalgie bij het vormingsstation van Warquignies, zowat een halve eeuw geleden en thans onherkenbaar verminkt door een expressweg en de asfaltering van spoorlijn 98 dwars door de Borinage. ...en hier het tweede deel van het steile lussentracé tussen het voormalige station en het dorp te Virginal. Hoewel we er zelf nog niet geraakt zijn verneem je van ons toch wat meer over het voormalige grensstation Meersel-Dreef. Met vertraging wegens het bijkomende opzoekingswerk volgt nu het eerste deel van het unieke keerlussentracé vanuit Virginal-Etat naar het dorp, boven op het plateau, ditmaal met heel wat foto's. Het tweede deel is voor binnenkort. |