DE NOOIT VOLTOOIDE DRIEHOEK VAN GOUVY
|
Op een vermelding van de verbindingsboog richting Vielsalm na maakt geen enkele van de geraadpleegde bronnen gewag van de verschillende spoorwegtracés binnen deze driehoek. Toch volstond een blik op de toenmalige topografische kaarten om een belletje te doen rinkelen. De weelderige ondergroei en het dichte gebladerte maakten ons bij een eerste bezoek in oktober 2018 niet veel wijzer. Het werd dus wachten op een tweede verkenning, in februari 2019. Ditmaal liet het bladloze jaargetijde ons toe om de oude tracés alle vier terug te vinden en te volgen, inclusief een beter inzicht en veel duidelijker beeldmateriaal. Onderweg zul je er niet meteen iets van merken, tenzij je het oude tracé in omgekeerde richting volgt, dus richting Gouvy, en liefst nog voor de lente, wanneer de ondergroei en de bladgroei opnieuw aanzetten. Een blik op de topografische kaart van 1924 levert meteen een kluwen op van vier verschillende tracés die schijnbaar doelloos door elkaar wriemelen. Je vindt ze dan ook op het schema hiernaast, gevolgd door onze eigen interpretatie.
|
|
Links het tracé A van lijn 163 richting Gouvy, rechts (en hieronder) dat van verbindingsboog B richting Vielsalm
|
tracé A is het dubbelsporige hoofdtracé uit Gouvy onder lijn 42 door, en waarop de tracés C en B geënt zijn.
tracé B is de verbindingsboog tussen de lijnen 163 en 42, richting Vielsalm. Gezien de minimumafstand tussen twee sporen in een bocht, zeker op een strategische lijn, is de spoorbedding er lang niet breed genoeg voor zo'n dubbelspoor (foto's hieronder), waardoor wij ervan uitgaan dat deze boog enkelsporig was. Bovendien rijst de vraag of dat spoor hier daadwerkelijk werd aangelegd. Op een foto uit 1917 (*) is in de verte deze bedding duidelijk te zien, maar zonder spoor. Op de kaart van 1924 wordt enkel het tracé aangeduid, nog steeds zonder spoor – tenzij deze na de oorlog weer verwijderd werd, om welke reden ook. Mogelijk werd dit werk niet meteen prioritair bevonden, te meer daar een gelijkaardige verbinding richting Vennbahn reeds mogelijk was via de boog van Rencheux en lijn 47A (Vielsalm-Born/S.Vith). (*) zie: Wim De Ridder, Militaire spoorlijnen in België, p.80, TSP Edities, 2016 – foto Geschichtsverein Zwischen Venn und Schneifel 
Tracé B uit de richting Sankt Vith voorbij de aftakking van B² (die je achterin tussen de bomen enigszins kunt ontwaren) (15 februari 2019)
|
tracé B² takt af van deze verbindingsboog (hierboven rechts) zij het in een opvallend scherpe bocht richting Gouvy (hieronder links). Deze bedding loopt op een vrij smalle spoorberm en in stijgende lijn, om op gelijke hoogte te komen met lijn 42 (hieronder rechts) vlak voor de huidige brug. Allicht was dit een werkspoor, gedeeltelijk aangelegd op wat later verbindingsboog B moest worden en met werktreintjes op een smalspoor dat naast de toen enkelsporige lijn 42 verder liep tot station Gouvy, alwaar overslag van grondstoffen en materiaal voor de nieuwe spoorlijn. Waarschijnlijk werd dit spoortje onderbroken bij het graven van de sleuf van het hoofdtracé A (onder lijn 42) waar naast het aanvankelijke enkelspoor ook een werkspoor liep.
|
|
Links naast de jachthut hoofdtracé A naar Gouvy, rechts tracé C van
de hypothetische verbindingsboog richting Vielsalm (15 februari 2019) |
tracé C takt eveneens af van hoofdtracé A (hiernaast), loopt in een sierlijke boog zowat evenwijdig met tracé B, dwarst onderweg dat van werkspoor B², en komt verderop uit op een soort emplacement vlak voor de talud van lijn 42 (hieronder), mogelijk een werf of een kleine werkbasis. Toen echter in maart 1917 de nieuwe lijn in gebruik zou komen (°), vooralsnog op enkelspoor, waren de werken aan de driehoek nog volop bezig en is dit tracé op de hogerop reeds aangehaalde foto uit 1917 al merkbaar, zij het in aanleg én met werkspoor bovenop. Wellicht was het de bedoeling tracé C verder door te trekken als tweede spoor van de verbinding richting Vielsalm wanneer lijn 42 op dubbelspoor zou komen. Hoe dan ook, de streepjeslijn op het plan, in het verlengde van tracé C, is louter hypothetisch.
|
Gouvy, in het hart van de driehoek - links de scherpe bocht en hoge berm van tracé B² naar Gouvy - rechts in de verte het uiteinde van tracé C vlak voor de huidige lijn 42 richting Vielsalm - allebei gezien van op de berm van verbindingsboog B richting Vielsalm (15 februari 2019)
Uit dit alles distilleren we de hypothese dat beide verbindingsbogen en meteen ook de hele driehoek in feite voorzien waren tegen dat de strategische verbinding vanuit Duitsland naar Frankrijk volledig afgewerkt zou zijn en lijn 42 ook hier op dubbel spoor zou komen - wat toen al tot Vielsalm het geval was (en verder naar Sankt Vith via lijn 47A), maar pas jaren na de oorlog tot Gouvy zou worden doorgetrokken. Bij gebrek aan enige aanwijzing over dit alles in de geraadpleegde bronnen – op de toenmalige stafkaarten na – blijft het evenwel een hypothese.
|
LE TRIANGLE INACHEVÉ DE GOUVY Ci-devant, une vue prise le 15 février 2019 au coeur du triangle de Gouvy (voir schéma ci-contre). A gauche, le talus en courbe serrée du tracé B², et au fond à droite l’extrémité du tracé C rejoignant la ligne 42 vers Vielsalm – l’un et l’autre étant observés depuis le tracé B. Le tracé A, à double voie, étant celui de la ligne stratégique, le tracé B représente le raccordement à voie unique de celle-ci avec la ligne 42 vers Vielsalm, tout comme le tracé C parallèle, en cul-de-sac contre le talus de la 42. Reste le tracé B², établi partiellement sur le tracé B et dont la courbe serrée et l’étroitesse indiquent une voie étroite de chantier, rejoignant la gare de Gouvy le long de la ligne 42, à voie unique à l’époque. |
|
|
Les données dont nous disposons (*) donnent à penser que la voie du raccordement vers Vielsalm (tracé B) n’aurait jamais été posée. De plus, la topographie du tracé C, à voie unique lui aussi, penche vers une deuxième branche de ce raccordement qui resta inachevée en attendant la mise à double voie de la ligne 42, ce qui finalement n’interviendra qu’au lendemain de la guerre.
En y regardant de plus près, ce raccordement n’était pas vraiment nécessaire, la liaison vers S.Vith étant déjà assurée près de Vielsalm par le raccordement de Rencheux et la ligne 47A, tous deux à double voie. Finalement, le raccordement avec la ligne 163 n’aurait trouvé tout son sens que plus tard, lors de l’achèvement complet de l'artère stratégique entre l’Allemagne et la France et la mise à double voie conséquente de la ligne 42 depuis Vielsalm, ce grand projet étant toutefois resté inachevé comme on sait. (*) voir à ce sujet la carte topographique militaire de l'après-guerre, ainsi qu'une photographie très nette de 1917 (Geschichtsverein Zwischen Venn und Schneifel) dans: Wim De Ridder, Militaire spoorlijnen in België, p.80, TSP Edities, 2016 |
|
bijgewerkt - mis à jour: 17-6-2025
|